Centra danych, fabryki, oczyszczalnie ścieków, budynki i inne obiekty wytwarzają znaczne ilości ciepła, które często są marnowane. W Warszawie ciepło odpadowe mogłoby ogrzać aż 380 tys. domów. Wykorzystanie tego zasobu jest niezbędne w obliczu obecnego kryzysu energetycznego – jak wynika z raportu „Największe na świecie niewykorzystane źródło energii: Ciepło odpadowe”, opracowanego przez ekspertów z Danfoss.
Ciepło odpadowe z potencjałem
Autorzy raportu porównują niewykorzystane ciepło odpadowe do banknotów leżących na ziemi, które większość ludzi by podniosła. Jednak w przypadku ciepła odpadowego, pozwalamy na jego ulotnienie, nie podejmując działań w celu jego ponownego wykorzystania przez budynki czy gałęzie przemysłu.
Ilość ciepła odpadowego wytwarzanego w samej UE wynosi 2 860 TWh rocznie, co jest niemal równoważne z całkowitym zapotrzebowaniem UE na ogrzewanie i ciepłą wodę w budynkach mieszkalnych i użytkowych. Wykorzystanie technologii odzysku ciepła odpadowego może przynieść oszczędności rzędu 67,4 mld euro rocznie przy pełnym wdrożeniu do 2050 roku. Co istotne,ciepło odpadowe może zastąpić znaczne ilości paliw kopalnych.
Jak wykorzystać ciepło odpadowe?
Ciepło odpadowe może być ponownie wykorzystane do dostarczania ogrzewania i ciepłej wody do fabryki, która je wygenerowała, lub przesłane do sąsiednich domów i budynków przemysłowych za pomocą sieci ciepłowniczej.
Raport prezentuje konkretne rozwiązania z Danii, Niemiec, Irlandii czy Polski. W dublińskim centrum danych ciepło odpadowe ogrzewa powierzchnie publiczne, powierzchnie handlowe oraz mieszkania.
W Polsce już teraz samorządowcy planują wykorzystać ciepło odpadowe. Tak na przykład postępuje burmistrz Sanoka, Tomasz Matuszewski, przeprowadzając w mieście transformację energetyczną opartą na OZE i wodorze. Ciepło powstające podczas produkcji wodoru w procesie elektrolizy ma zasilać miejską sieć ciepłowniczą, co obniży koszty życia.
Najczystsza forma efektywności energetycznej
– Wykorzystanie ciepła odpadowego to najczystsza forma efektywności energetycznej – podkreśla Justyna Glusman, dyrektor Stowarzyszenia Fala Renowacji.
Jednak istnieją bariery uniemożliwiające wykorzystanie ciepła odpadowego, takie jak brak informacji, odpowiednich regulacji prawnych i zachęt finansowych. Konieczne jest również skoordynowanie współpracy pomiędzy lokalnymi władzami, dostawcami energii oraz jej źródłami, aby maksymalnie wykorzystać potencjał drzemiący w cieple odpadowym.
Mimo wyzwań ciepło odpadowe powinno być wykorzystywane na jak największą skalę przez zakłady przemysłowe czy samorządy, jeśli tylko jest dostępne. To sposób, by nie tracić energii już wyprodukowanej, a wręcz przeciwnie – przyczynić się do realizacji celów klimatyczno-środowiskowych i oszczędności.
Ciepłownictwo powinno się „zazielenić”
Za największe źródło ciepła odpadowego w UE uznawane są centra przemysłowe. Wykazano, że nadwyżka wyprodukowanego ciepła z przemysłu ciężkiego w Unii przekracza rocznie 267 TWh. To więcej niż łączna ilość ciepła wygenerowanego w 2021 roku przez Niemcy, Polskę i Szwecję. Uwzględniając tylko źródła ciepła odpadowego o temperaturze powyżej 95°C, znajdujące się w promieniu 10 km od istniejącej infrastruktury ciepłowniczej, potencjał wynosi 64 TWh. To około 12 proc. całkowitej ilości energii dostarczanej do sieci ciepłowniczych w UE rocznie.
Przyjmuje się, że z litra wody odpadowej, przy różnicy temperatur wynoszącej 10°C, można wygenerować 35,37 Wh energii. Ta ilość pozwala zasilić żarówkę o mocy 40 W przez około godzinę lub żarówkę LED nawet przez 7 godzin.
