Weganizm kojarzy się – i słusznie – z dietą opartą przede wszystkim na spożywaniu różnorodnych warzyw, owoców i nasion. Czy zatem taki styl odżywiania może w ogóle nie służyć, a nawet szkodzić, naszemu zdrowiu i samopoczuciu? Rozważmy pułapki odżywiania, w które wpaść może każdy, mniej lub bardziej świadomy, weganin. 

Śmieciowe jedzenie

Wykluczenie z diety szkodliwego mięsa i nabiału, nie od razu czyni naszą dietę wyjątkowo zdrową. Dużym problemem w każdej diecie jest tzw. junk food, czyli produkty wysokoprzetworzone (np. zupki instant), potrawy smażone (np. frytki), słodycze i niektóre fast foody. O tym, że pewne produkty są szkodliwe dla naszego zdrowia, najczęściej jesteśmy świadomi, lecz ulegamy pokusom. A może wystarczy czasem poświęcić kilka minut więcej w kuchni, by zjeść coś pysznego, a jednak mniej szkodliwego? A jeśli mamy wielką ochotę na fast food, wybierzmy taki, który zawiera mnóstwo świeżych warzyw.

Zobacz też: Veganuary, czyli zostań wege w styczniu!

Monotonna dieta

Co do zasady, każda zdrowa dieta (w tym roślinna) powinna być odpowiednio zbilansowana i dostosowana do zapotrzebowania energetycznego, preferencji i stanu zdrowia danej osoby. W praktyce jednak większości ludzi trudno zachować prawidłowe proporcje między składnikami odżywczymi, szczególnie gdy nie mają na ten temat wystarczającej wiedzy. Utrzymywanie wszelkiego rodzaju monotonnej diety lub takiej, która wyklucza pewne grupy produktów, jest dla naszego zdrowia niezwykle ryzykowne. W odmianie wegańskiej nieurozmaicona dieta może opierać się na nadmiernym spożywaniu białego pieczywa, ziemniaków pod każdą postacią czy makaronów bez dodatku warzyw. By uniknąć niedoborów i pogorszenia samopoczucia, a przede wszystkim zdrowia, zachęcamy do przyswojenia podstawowej wiedzy z zakresu diety roślinnej, np. z przewodnika Podstawy diety roślinnej – kompendium autorstwa erVegan.

Zbyt wysoka kaloryczność i złe nawyki

Słodycze, makarony z sosami, bakalie, tłuszcze, napoje słodzone, kremy orzechowe, alkohole, przekąski – na te grupy produktów powinniśmy uważać ze względu na ich wysoką kaloryczność. No cóż, są one również bardzo lubiane i smaczne, więc często zjadamy ich więcej, niż powinniśmy. Zbyt duże porcje, spożywanie posiłków późnym wieczorem lub w nocy i podjadanie to najczęstsze błędy. Nawet jeśli raz na jakiś czas sięgniemy po wysokokaloryczny produkt, zjedzmy go niewiele i najlepiej rano lub w południe. Nadwaga i otyłość również mogą okazać się następstwem diety, z którą przyjmujemy znacznie więcej kalorii, niż jesteśmy w stanie spalić. W konsekwencji osoby otyłe narażają się na podwyższone ryzyko zachorowania na inne, ciężkie choroby i schorzenia przewlekłe.

Sprawdź także: Jak Amsterdam chce zmniejszyć spożycie mięsa?

Więc co i jak jeść, by było zdrowo?

Wszystko, co korzystnie wpływa na Twoje zdrowie i samopoczucie w odpowiednich proporcjach i gramaturze, najlepiej o ustalonej porze. I tu należy zadać sobie następujące pytania:

  • Co korzystnie wpływa na moje zdrowie?

Co do zasady, posiłki oparte na sezonowych, różnorodnych, świeżych warzywach, owocach i produktach roślinnych (np. kaszy, pełnoziarnistym pieczywie) powinny stanowić podstawę diety człowieka. Jeśli masz wątpliwości, czy Twoja dieta jest korzystna dla zdrowia, skonsultuj się z dietetykiem. Taka osoba może dokładnie określić, w jakich proporcjach i które produkty należy spożywać, dobierając odpowiednią dietę na podstawie wielu czynników związanych z Twoim stylem życia i stanem zdrowia.

  • Co sprawia, że dobrze się czuję?

Lekkostrawne posiłki roślinne nie obciążają układu pokarmowego i dzięki nim mamy więcej energii. W odżywianiu stawiajmy na jakość, nie ilość. Krótkotrwale samopoczucie poprawiają również, ze względu na wysoką zawartość cukrów, owoce i słodycze. Na tę drugą grupę należy jednak szczególnie uważać ze względu na wysoką kaloryczność i niskie walory odżywcze (tzw. puste kalorie). Jeśli pragniemy zjeść coś słodkiego, stawiajmy na “zdrowsze” słodycze, np. gorzką czekoladę z orzechami, suszone daktyle lub kawałek domowego ciasta z owocami.

  • Jakie proporcje składników odżywczych są korzystne?

Odpowiedni balans składników odżywczych spełniający zalecenia żywieniowe to podstawa zdrowego odżywiania. Warto zapoznać się z prostymi zasadami proporcji produktów, które powinny codziennie znajdować się w naszej diecie. Przykładowo, niemieccy naukowcy z Giessen opracowali niniejszą wegańską piramidę żywienia, której opracowanie znajdziemy na portalu Tydzień na weganie.

  • Ile jeść?

Tyle, ile wystarczy, by pokryć wszystkie wydatki energetyczne, czyli zgodnie z zapotrzebowaniem kalorycznym. Liczba kalorii, które są potrzebne organizmowi w ciągu jednego dnia, zależy od wielu czynników, m.in. wzrostu, wagi, płci, wieku, poziomu aktywności. Jeśli chcemy zrzucić nadmiarowe kilogramy, należy jeść mniej kalorii, niż sugeruje nam nasze zapotrzebowanie kaloryczne, czyli zastosować dietę odchudzającą (oraz zwiększyć liczbę spalanych kalorii).

Przeczytaj również: Marnowanie żywności – jak z tym walczy Mediolan?

  • Kiedy spożywać posiłki?

Najlepiej przystosować organizm do ustalonych pór posiłków. Nie zawsze jednak będzie ich koniecznie 5; przy niskiej aktywności w ciągu dnia w zupełności wystarczą 3 posiłki. Co jednak ważne, aby pozostać przy odpowiedniej wadze i zapewnić sobie spokojny odpoczynek, nie warto spożywać kolacji (szczególnie dużej) bezpośrednio przed snem. Najlepiej spożyć ostatni posiłek ok. 3 godziny przed pójściem spać. Zdrowemu odżywianiu służy również spokojne przeżuwanie kęsów w odprężeniu (nie w pośpiechu) i picie w pewnym odstępie czasowym od samego posiłku, by nie rozwadniać kwasów żołądkowych.