Torfowiska są naturalnym rezerwuarem wody i regulatorem klimatu. Ponadto są siedliskami wielu rzadkich gatunków roślin oraz zwierząt. Niszczenie ekosystemów torfowisk, na rzecz wydobywania węgla lub tworzenia terenów rolniczych – to duży problem. Naukowcy dowiedzieli się, że procesu osuszania torfowisk może nie udać się cofnąć.

Badania nad torfowiskami

Zespół badaczy z Niemiec, Holandii, Belgii oraz Polski porównał dane z ponad 560 europejskich torfowisk. Zestawione zostały te miejsca, które były osuszone i ponownie nawodnione z miejscami, gdzie torfowiska trwały w stanie naturalnym. Badacze zebrali dane terenowe dotyczące roślinności, hydrologii i geochemii, a także odwzorowali charakterystykę pokrycia terenu za pomocą zdjęć satelitarnych.

Na podstawie przeprowadzonych badań – naukowcy stwierdzili, że powtórnie nawodnione torfowiska bardzo różnią się od tych naturalnych. Różnice można zauważyć w roślinności, a także w innych kluczowych dla ekosystemu wartościach jak: cechy fizykochemiczne torfu i fluktuacja (zmienność) poziomu wód gruntowych.

Czy torfowiskom pomoże czas?

Niestety nie.

Autorzy badania wskazują, że torfowiska powtórnie nawodnione, mimo upływu czasu, są odmienne od nieosuszonych torfowisk. Niektóre z nich zostały ponownie nawodnione nawet kilkadziesiąt lat temu, a jednak nadal są znacząco odmienne od naturalnych odpowiedników.

– Jest to efekt wielu lat odwadniania, które spowodowało nieodwracalne zmiany fizyczne i chemiczne w torfie, wzbogacając go w azot i fosfor – i zmniejszając jego zdolność do przewodzenia wód gruntowych. W takich warunkach trudno liczyć na powrót wyspecjalizowanych bagiennych gatunków roślin naczyniowych czy mszaków, bo nie poradzą sobie konkurencyjnie z wyższymi roślinami – powiedział dr hab. Wiktor Kotowski, prof. UW.

Ekosystemy bagienne z Doliny Biebrzy oraz Rospudy swoją bioróżnorodność zawdzięczają tysiącom lat sukcesji i akumulacji torfu. Sprawiło to, że te tereny są żyzne i stabilne hydrologiczne.

Przeczytaj także: Coraz więcej młodych osób odczuwa niepokój o klimat.

Czy warto nawadniać wysuszone torfowiska?

Wyjaśnia dr hab. Wiktor Kotowski:

– Musimy to zrobić dla klimatu – ponowne nawadnianie to zarówno ograniczanie emisji, jak i adaptacja do suszy; nie ma lepszych rezerwuarów wody w krajobrazie.

Dlaczego torfowiska są takie ważne?

Torfowiska to jedne z najważniejszych regulatorów klimatu Ziemi, a także siedliska rzadkich gatunków zwierząt i roślin. Ponadto torfowiska magazynują ogromne ilości węgla.

Należy pamiętać, że osuszanie tych ekosystemów wiąże się z narażeniem na wyginięcie setek gatunków flory i fauny. Dodatkowo, osuszone torfowiska emitują dużo dwutlenku węgla do atmosfery – w przeciwieństwie do naturalnych odpowiedników.

Źródło: PAP